ΓΡΑΣΑ #1
Γράσο ονομάζουμε ένα στερεό ή παχύρρευστο προϊόν διασποράς ενός παχυντή μέσα σε ένα υγρό λιπαντικό.
Παχυντής είναι η ουσία που στερεοποιεί το αρχικό λιπαντικό και του δίνει την τελική του υφή – μορφή. Στο προϊόν αυτό μπορεί να περιέχονται και άλλα συστατικά που του δίνουν πρόσθετες ιδιότητες.
Σαν υγρά λιπαντικά για την παραγωγή γράσων χρησιμοποιούνται ορυκτέλαια και συνθετικά λάδια.
Κατά τη χρησιμοποίησή τους τα γράσα συμπεριφέρονται σαν υγρά, γι’ αυτό υπάγονται στα υγρά λιπαντικά.
Φανταστείτε το γράσο σαν τη ζύμη π.χ. του ψωμιού, όπου το λιπαντικό είναι το νερό και ο παχυντής (ή σάπωνας) είναι το αλεύρι. Φυσικά υπάρχουν και άλλα πρόσθετα.
Τα γράσα χρησιμοποιούνται συνήθως αντί των λαδιών στις περιπτώσεις που το λιπαντικό πρέπει να διατηρεί την αρχική του θέση στον μηχανισμό. Ιδιαίτερα μάλιστα, όπου η δυνατότητα συμπλήρωσης ή αντικατάστασης είναι περιορισμένη. Τέτοιες συνθήκες λίπανσης μπορεί να οφείλονται στο σχεδιασμό του μηχανισμού, στο τρόπο κίνησης, στην ανάγκη να λειτουργεί το λιπαντικό και σαν στεγανοποιητικό, παρεμποδίζοντας τις διαρροές ή την είσοδο επιβλαβών ουσιών.
Τα γράσα επειδή έχουν στερεά δομή δεν κάνουν ψύξη και καθαρισμό των συστημάτων, όπως τα λάδια, διότι δεν ευνοείται η ανακυκλοφορία τους για μεταφορά και απαγωγή της θερμότητας.
Γενικά, αυτό που ζητάμε από ένα γράσο είναι:
- Να λιπαίνει τις επιφάνειες.
- Να στεγανοποιεί το σύστημα.
- Να προστατεύει τις επιφάνειες από την επίδραση του περιβάλλοντος.
- Να έχει αντοχή στα θερμικά φαινόμενα και στις καταπονήσεις.
- Να διατηρεί τις ιδιότητές του για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
- Να μην οξειδώνεται.
- Να εμφανίζει αντοχή στην υδρόλυση (να μη διασπάται παρουσία νερού).
- Να είναι συμβατό με τα υλικά κατασκευής του μηχανισμού.
- Να μην αυξάνεται υπερβολικά η συνεκτικότητά του στις χαμηλές θερμοκρασίες, δηλαδή να μη «σφίγγει» περισσότερο από όσο ήδη είναι (να έχει δηλαδή κάποια ρευστότητα).
- Να είναι δυνατή η μεταφορά του με πίεση σε μεγάλες αποστάσεις, χωρίς να μεταβάλλονται τα χαρακτηριστικά του (φυσικά γράσο ανάλογης τυποποίησης πχ NLGI 0, 1 κλπ).
- Να έχει τα κατάλληλα φυσικά χαρακτηριστικά ανάλογα με την εφαρμογή του κ.α.
Προφανώς όσο περισσότερες ιδιότητες από τις παραπάνω συγκεντρώνει το γράσο τόσο ανεβαίνει και το κόστος του μια και οι περισσότερες ιδιότητες προέρχονται από επιπλέον πρόσθετα.
Σισμανίδης Δ. Πασχάλης
Διπλωμ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΑΠΘ